Türkiye’de gelir dağılımı araştırması, gelir ve yaşam koşulları araştırması adı altında her yıl TÜİK tarafından yapılmaktadır.

TÜİK bu araştırmayı yaparken örnekleme yöntemini kullanıyor ve Türkiye Cumhuriyeti sınırları içindeki bütün yerleşim yerlerini ve tüm hane halklarını kapsama alıyor.

Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistiklerinin hesaplandığı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2023 yılı sonuçlarına ilişkin gelir bilgileri, bir önceki takvim yılı olan 2022 yılını referans almakta... Gelir ve yoksulluk hesaplamalarında; hane halkı gelirleri, büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine dönüştürülmekte...
TÜİK 2023 sonu verilerine göre en varsıl kesimin son üç yılda gelirden aldığı pay 1,5 puan artış göstermiş...

Yani son üç yılda gelir dağılımı adaletsizliği giderilme bir yana daha da artma eğilimine girmiş bulunmakta.

Bunu TÜİK’in rakamları söylüyor…

* * *

TÜİK 2024 Haziran'da enflasyon aylık bazda yüzde 1.64 arttı, yıllık enflasyon ise 71.60 seviyesinde.

Vatandaşın hissettiği ise bu rakamdan kuşkusuz fazla..!

İlk 6 aylık dönemde enflasyon farkı 24.73 oldu.

Yani bu rakam vatandaşa göre iki misli...

2024 Mayıs'ta enflasyon yıllık bazda yüzde 75.45 olarak açıklanmıştı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) son piyasa anketine göre Haziran ayı için aylık enflasyon beklentisi yüzde 2.52 olarak belirtilmişti.

TCMB Haziran ayı anketinde yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 43.52 olarak belirtildi.

Ankette, 2025 Haziran için TÜFE beklentisi yüzde 31.79 olarak kaydedildi.

Eğitim ve konut, en fazla artışın olduğu harcama grupları oldu...

Bu yıl ve gelecek yıl enflasyon beklentileri gerçekleşse bile gelir dağılımı sorunu sürecek demek bu..!

Çünkü enflasyon en çok belirli gelirlileri olumsuz etkilemekte...

* * *

TÜİK’in rakamlarının açılımı şu; Türkiye’de en varsıl yüzde 20'lik kesimin gelirden aldığı pay artışı karşısında en alt gelir grubunun payı da artış gösterdi ve 2014 yılındaki yüzde 6,2'den 2017 yılında yüzde 6,3'e yükseldi. Aradaki diğer bütün gelir grupları artan gelirden pay kaybederek, nerede ise en varsıl yüzde 20'lik gruba çalıştı.,!

Gelirden alınan pay dağılımı yüzde 10'luk gruplar bazında incelendiğinde ise durum daha net anlaşılıyor.

En alt yüzde 10'luk kesim 2006 yılında toplam gelirin salt yüzde 1,8'ini alırken, artık bu oran yüzde 2,4'e çıkmış durumda.

Böylece en varsıl kesim 2006 yılı zenginlik oranını yeniden yakalarken, arada kalan orta sınıf gelirden aldıkları paylarının bir kısmını yitirdi..!

Görüleceği üzere rakamların vurguladığı şu;

2006-2014 arası Türkiye’de gelir dağılımı eşitsizliği nispeten düzelme eğilimine girmişken, son 3 yılda bunun tersine döndüğü görülüyor.

* * *

Rakamlar makro ekonomik gelişmeleri işaret etse de enflasyon ve yapısal sorunların giderilmemiş olması nedeniyle dar gelirli kesim olumsuz etkilenmekte.

Ekonomik gelişmelerin nimetlerinin toplumsal sınıflar ve bireyler arasında âdil paylaşılması gerekmektedir.

Bir ülkede bu paylaşımın ne kadar âdil olduğunu ortaya koyan en önemli göstergeler; gelir dağılımı ve yoksulluk verileridir.

Türkiye gelir eşitsizliği ve yoksulluk açısından gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında da durum hiç de iç açıcı değildir...