Kimi mağazaların piyasaları canlandırmak amacıyla başlattıkları indirim kampanyaları kimi kez yanıltıcı olabiliyor, dikkat etmek gerekiyor...

Daha önceki fiyatı 1300 lira olan bir pantolonun yeni etiketiyle 800 liraya düştüğünü görüp ‘İndirim yapmışlar’ deyip almaya kalkabilirsiniz...

Son indirimli etiketi kaldırıp altına baktığınızda aslında 900 liralık pantolonun 1300 lira yapılıp, sonradan 800 liraya düşürülmüş gibi gösterilmesi bir etiket oyunu olarak karşımıza çıkabiliyor...

Kuşkusuz bu bir ticari ahlaksızlık..!

Bu tip mağazaların, son kampanyalarda indirim yapmadıkları halde, yapmış izlenimi verilerek, tüketicileri aldatma yoluna gittikleri çokça yaşanan gerçeklerden...

Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan açıklamalara göre, indirimli ürün satışlarına ilişkin verilen reklamların koşulları yeniden belirlense de, denetimler sıklaştırılsa da bu tür ahlaksızlığın önüne geçilememekte bir türlü...

* * *

Enflasyon oranlarında çok bariz olmasa da yaşanan yavaşlamalara karşın kimi ürünlerde fahiş fiyat uygulamaları da sürmekte...

Çarşıda, pazarda, iş dünyasında iş ahlakı kapsamında yaşanan tartışmalar da giderek daha fazla öne çıkmakta...

Üreticinin yahut satıcının iş ahlakına uygun olmayan davranışları hem firmaların itibarına leke sürmekte hem de uzun vadeli başarısı açısından olumsuz sonuçlar doğuracağı açık oysa..!

Üreticinin elinden 3 liraya alınan limonun pazarlarda, marketlerde 34-40 liradan satılmasını nasıl karşılamak, açıklamak gerekir?

‘Kumkuat, kamkat’ da denilen küçük portakalın bir markette kilosunun 40 lira, başka bir markette 100 lira olmasının mantıklı bir açıklaması yapılabilinir mi, bilemiyorum.

Hele pazarda bir gün önce kilosunun 100 lira, iki gün sonra aynı malın 140 liraya çıkartılmış olması ahlaksızlık değilse ne olabilir?

* * *

Kuşkusuz, son yıllarda yaşanan salgın, savaşlar, depremler küresel ekonomileri sarstı.

Bu durum ekonomilerin yanı sıra ticari ahlâkı da erozyona uğrattı.

Enflasyon yükselişinde küresel ekonomilerden farklı olarak bizim ekonomimizde bir de ‘fiyatlama davranışında bozulma’nın da ötesinde fiyatlamalarda fırsatçılık, başıbozukluk gelişti.

Ve bunun nasıl ve ne zaman toparlanacağı da bilinmiyor.

Halk burnundan soluyor, hükümet kimi önlemler almaya çalışıyor..

Dar gelirliler geçim zorluğu içinde, tüketim olanağı, tüketim alışkanlıkları, üretim koşulları değişti, ilerisi için umutlu bir bekleyiş sürüyor ama nereye, ne zamana kadar sürecek?

Kuşkusuz tüketicilere de bu konuda görev düşse de asıl çözümün devlette olduğu açık...

* * *

Ne ki, enflasyonun yükseldiği dönemlerde ‘fiyatlama davranışında bozulma’ olmasını bir ölçüde kabul edilebilir bulunsa da bunun fırsatçılık, başıbozukluk halini almaya ve alışkanlık oluşmaya başlaması kabul edilebilir bir davranış biçimi olmasa gerek.

Özellikle gıda fiyatlarında baş gösteren bu tür durumların bahanesi olamaz, olmamalı..!

Serbest piyasasının bu olmadığı açık...

Serbest piyasa, rekabetin oluşması için kullanılan bir enstrümandır...

Dileyenin bir şeyi istediği fiyata satması değildir...

Serbest piyasanın kendi koşulları vardır, tüketici hakları vardır.

Tüketicinin bilinçli olması önemlidir ama asıl işin devlete düştüğü açıktır.

Fahiş fiyat artışlarına karşı önlemler alınırken bir yandan da etiket oyunlarına karşı da denetimler sıklaştırılmalıdır...