Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından yapılan “Tarım Kredi Kooperatifleri’ne ait marketlerde 30’u aşkın temel tüketim ürününde indirim uygulanacağı” duyurusunun ardından tüketici umutlanmıştı.                                                                                                             Sayısının azlığı nedeniyle vatandaşın ulaşım sorunu yaşaması bir yana bir markette bulunması gereken hemen tüm ürünlerin bulunamaması, çoğu ürün kalemlerinde fiyatlarda indirim görünmemesi gibi nedenler hayal kırıklığı yaşatmışa benziyor.

Başkan Erdoğan’ın sayılarının arttırılacağı açıklaması geleceği nasıl şekillendirir bilinmez ama gıda ürünlerinde fiyat artışlarını önlemenin asıl yolunun üretim maliyetlerini düşürmek ve üretimi arttırmak olduğu açık.

Gıda ürünlerinde fiyat artışlarına neden olan unsurlar tek bir nedene bağlamak doğru değil çünkü.

Tarımsal üretimdeki yüksek maliyetler, girdi fiyatlarındaki önlenemez yükseliş, dışa bağımlılık, döviz kurundaki artış, taşıma-lojistik maliyetleri, finansman sorunu gibi daha birçok neden var.

Koop marketlerinin diğer marketlere fiyat indirtme olasılığı olsa o da yetecek ama o da zor görünüyor....

* * *

Doğal olarak insanlar yapılan açıklamalar üzerine uzakta da olsa merak edip gidip bakmak istiyorlar.

Biz de öyle yaptık, Metroyla bir süre daha sonra da otobüsle Yıldırım’da bir markete vardık.

Mahalleleri içinde olduğundan o semtin insanlarının doldurduğu markette rafların çoğu boştu.

‘Demek indirimli ürünler cazip olduğu kapışılmış’ diye düşündük.

Gerçekten de bulgur, nohut, pirinç, mercimek ve makarna çeşitleri cazip olduğu için vatandaş satın almış.

Ancak süt ürünlerinde pek bir indirimli ürün göremediğimizi,

Kırmızı etin de her markette satılmadığını öğrendik.

Kırmızı et ve tavuk reyonu olan kimi marketlerde de tükendiğine tanık olduk.

Marketlerde alandan çok bakanların sayısının fazlalığı dikkatimizi çekti.

* * *

Tarım Kredi Kooperatifleri’nin asıl amacı, çiftçi ortaklarının tarımsal faaliyetlerinde kullanmak üzere her türlü girdi gereksinimlerini sağlayarak üretimlerine katkıda bulunmaktır.

Tüketiciye sunduğu ürünleri kendisi üretmiyor o da diğer marketler gibi dışarıdan alıyor.

Hatta kimi marketler kimi ürünleri kendileri üretiyor yahut fason üretim yaptırıyor.

Üstelik tek bir zincir marketin hemen her mahallede olmak üzere 10 binlerce şubesi var.

Bu açıdan uzmanlık da gerektiren bu işte başarı şansı zor görünmekte koop marketlerin...

* * *

Tanzim satış, KDV indirimi, koop marketler ve dış alım, dış satım gibi önlemlerin pek etkili olamadığı görülüyor.

Döviz kurunun yüksekliği tarımsal ürünlerimizin dışa kolayca satılmasına olanak tanıyor ve bu nedenle iç tüketime ürün kalmıyor.

Asıl çözülmesi gereken döviz yüksekliğinin indirilmesi ve üretimi arttıracak politikalar uygulanması.

Fiyatları artıran, tarımsal üretim girdi maliyetleri, taşımacılık maliyetleri gibi kalemlerde düşüş olmadıkça fiyatlarda kalıcı gerilemenin zor olduğu ortada.

* * *

Denetimler, cezalar, baskınlar yani polisiye önlemler de fazla işe yaramıyor.

İşe tarladan başlamak gerekiyor...

Üretim arttırmadan etiket üzerinden markette, pazarda çözüm aramak geçici bir çözüm.

Yapılması gereken, üretim maliyetlerini düşürmek, üretimi artırmak...   

Orta ve uzun vadede gıda fiyatlarını düşürecek iki temel çözüm var.

Bu da verimlilik ve yenilikçilik...

Verimlilik, yanlış ekim ve biçimden kaynaklanan düşük hasat, vahşi sulama, yanlış ürün seçimi, yanlış gübreleme gibi konuları içerir.

Eğitim açığından kaynaklanan ve düşük teknolojinin neden olduğu kayıpları burada görmek gerek.