Yaz aylarında sebze ve meyvelerde kışın yaşanan aşırı fiyat artışları sorunu geride kalmış olacak mı?

Tüketicinin beklentisi ne?

Yaz aylarıyla birlikte pazardaki yüksek fiyatlı tarım ürünlerinin ucuzlayacağı beklentisi ne kadar gerçekçi, tüketicilerin kafasındaki soru bu...

Üretici örgüt temsilcileri bu konuda temkinli bir iyimserlik yaşarken tüketiciler bu konuda o kadar iyimser görünmemekte.

Üreticiler ürünlerinin zaten maliyete yakın fiyatlarla ellerinden alındığını, tüketiciye ulaşıncaya kadar ki süreçte fiyatların arttırıldığının altını çizmekte...

* * *

Evet, normalde yaz geldiğinde tarım ürünleri bollaşır, fiyatlar düşer.

Çok da yanlış değildir bu, doğaldır da hem...

Serada yetişen domatesle tarlada yetişenin fiyatı aynı olmaz yani...

Ancak bu yıl ki gelişmeler pek de umulan ölçüde bir fiyat düşüşü yaşanmayacağını gösteriyor...

Bunun nedeni enflasyondaki duraklamanın, düşüşün istenilen ölçülerde seyretmemesi...

Yani maliyetlerin hala yüksek seyredecek olması...

Şimdiye kadar ki yüksek fiyat artışlarının genelde üretim azlığından değil, maliyetlerdeki artışlardan kaynaklandığı görüldü.

Bir de tabii fırsatçılık..!

TÜİK’in açıkladığı Nisan ayı tarım-ÜFE verileri, çiftçinin ürününün ilk satış fiyatının yüksek olduğu izlenimi vermekte.

Hayvan yetiştiricilerinde de görülen durum bu...

* * *

Dünyada gıda fiyatlarının en hızlı arttığı sekizinci ülke olan Türkiye’de fiyat artışları Ramazanda da sürdü bilineceği üzere...

Aslında biraz da tüketicinin alım gücünün artması ve değişen tüketim alışkanlıklarının tetiklediği turfanda sebze ve meyveye olan aşırı talebi oluşturduğu bu durum tarımın doğasından gelen sonuçlarla da ilintili kuşkusuz...

Gıda fiyatları Mart’ta yüzde 6,8 oranında arttı.

Son 58 aydır aralıksız olarak artan gıda fiyatlarında, yılın ilk üç ayında toplam yüzde 13,6 oranında artan gıda fiyatlarında yıllık artış ise yüzde 52,8’den yüzde 54,2’ye çıktı.

Mart 2025 itibariyle son 12 aylık ortalama fiyatlar ise bir önceki 12 ayın ortalamasına göre yüzde 68,3 oranında arttı.

Böyle durumlarda fırsatçıların devreye girdikleri için bu konuda daha titiz denetim yapılması gerekliliği açık...

* * *

Tarımsal üretim, genel özelliği itibariyle doğa koşullarından oldukça fazla etkilenmektedir.

Bu durumun doğal sonucu olarak üreticiler, üretim sürecinde risk ve belirsizliklerle karşı karşıya kalmaktadırlar.

Özellikle iklim koşullarındaki olumsuzluklar, hastalık ve zararlılar üretim miktarlarını olumsuz şekilde etkilerken, aynı zamanda fiyat iniş ve çıkışlarının da nedeni olmaktadır.

Türkiye’de tarım işletmelerinin küçük ölçekli olması, üretim planlaması kavramının geliştirilememiş olması ve etkin pazarlama organizasyonlarının bulunmaması gibi nedenlerle üreticiler önemli fiyat belirsizlikleri karşı karşıya kalabilmektedirler...

Tarımsal üretimdeki bu iniş ve çıkışlar karşısında üretici de doğal olarak üretim kararlarını verirlerken genellikle bir önceki yılın fiyatlarını dikkate almaktadırlar.

Bu durum tarımsal ürün piyasalarında üretim miktarı ve fiyatlarda dalgalanmalar ortaya çıkarmaktadır.

Ne ki asıl olan bunun yanında fırsatçıların devreye girerek yüksek fiyat artışlarını körüklemeleri...

Bakanlığın bu konuda denetimleri daha da artırmaları gerektiği açık...