Yeni İnsan Hakları Eylem Planı’nda tapu satışları, imar ve kamulaştırma kanunu ile ilgili yeni düzenlemeler hayatımızda yerini alacak.

***

Mülkiyet hakkı, toplumun sosyal ve ekonomik yönden gelişimini temin eden temel bir haktır.

Kamu aleyhine tazminat ve alacaklar gecikmeksizin ödenecek.

Gayrimenkul satışı sözleşmelerini Noterler de yapabilecek. Ancak bu güne kadar tapu dairelerinde yapılan tüm sahte satışların hemen hepsi noterlerden alınan sahte vekâletnameler ile mağduriyetlerin önünü açmıştır.

Yeni İnsan Hakları Eylem Planı’nda ön görülen tapu satışlarının noterlerde yapılması ne kadar güvenli olacaktır?

Yeni insan hakları eylem planın hayata geçirilmesi ile beraber birçok eksikliğin ve mağduriyetin önüne geçilmesi ön görülmektedir.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, AİHS ve Anayasa’da öngörülen bu temel hak, modern insan hakları doktrininde doğuştanlık ilkesine bağlı biçimde değerlendirilmekte olup, devletin koruması altındadır.

Devlet, koruma yükümlülüğü dışında ‘uygulama yükümlülüğü’ olarak adlandırılan ödevi çerçevesinde de mülkiyet hakkının tam olarak hayata geçirilmesini temin edecek tedbirleri almak durumundadır.

Geçtiğimiz süreçte devletin mülkiyet hakkını koruma ve uygulama yükümlülüğü kapsamında önemli yenilikler hayata geçirilmiştir.

Örneğin, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nda yapılan değişiklerle birlikte vatandaşların mülkiyetine konu taşınmazında bedelin ödenmemesi ve gecikmesi halinde ilgililerin zarara uğramaması amacıyla “gerçek karşılık ilkesi” hayata geçirilerek “hakkaniyete uygun giderim” prensibi benimsenmiştir. Yine aynı amaçla mülkiyet kısıtlamalarına tazminat imkânı getirilmiştir.

Terör ve terörle mücadele kapsamında yürütülen faaliyetler nedeniyle zarar gören bireylerin bu zararlarının ulusal ve uluslararası yargı mercilerine gidilmesine gerek kalmaksızın hızlı, etkin ve adil bir şekilde sulh içinde karşılanması amacıyla Zarar Tespit Komisyonları kurulmuştur.

İmar Uygulamalarından Kaynaklı Mülkiyet Hakkı İhlallerinin Önlenmesi

Düzenleme ortaklık payı ve bedelsiz terk uygulamaları bakımından şeffaflık, hesap verilebilirlik ve objektiflik ilkeleri çerçevesinde uygulama birliği sağlanacaktır.

İmar planı izleme ve denetleme sistemi oluşturulacak ve böylelikle parselasyon işlemlerine ilişkin İmar Kanunu’nun 18’inci maddesi uygulamasından kaynaklı olarak vatandaşların yaşadığı mağduriyetler giderilecektir.

Hukuki öngörülebilirlik ve belirliliğin güçlendirilmesi için imar planlarındaki değişikliklerden kaynaklı uygulamada yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi amacıyla gerekli tedbirler alınacaktır.

İmar planlarında, kamu hizmetine tahsis amacıyla mülkiyet hakkına getirilen sınırlandırmalar ile hukuki el atmadan kaynaklı mağduriyetler giderilecektir.

İdari Uygulamalardan Kaynaklı Mülkiyet 7.4 Hakkı İhlallerinin Önlenmesi

Kişilerin lehine olan yerleşik yargı içtihatları idare tarafından düzenli olarak takip edilecek, idarelere yapılan başvuruları kabul etme ve davadan vazgeçme gibi konularda idarelerin yetkileri artırılacaktır. Tapu siciline idareler tarafından konulan kamusal kısıtlamalar, elektronik ortamda malik ve ilgililerin bilgi ve erişimine sunulacaktır.

Abonelik sözleşmelerinden alınan güvence bedelinin, verilen hizmetin türüne göre öngörülecek birim miktar üzerinden belirlenmesi ve alındığı tarihteki değerini koruyacak şekilde iadesi sağlanacaktır.

Anayasa Mahkemesi ve AİHM’in mülkiyet hakkına ilişkin içtihatlarının tapu ve kadastro işlemlerinde etkin bir şekilde dikkate alınması için ilgili personele yönelik farkındalık artırıcı faaliyetler düzenlenmesi dâhil gerekli tedbirler alınacaktır.

Kamu kurumları tarafından yersiz ödeme nedeniyle gerçekleştirilen tahsilât işlemlerinin öngörülebilir ve hakkaniyete uygun bir şekilde yapılması amacıyla uygulamadan kaynaklı bazı aksaklıklar giderilecektir.